نظامی

مناظره خسرو با فرهاد
نخستین بار گفتش کز کجایی؟                 بگفت از دار ملک آشنایی
بگفت آنجا به صنعت در چه کوشند؟          بگفت انده خرند و جان فروشند
بگفتا جان فروشی در ادب نیست             بگفت از عشق بازان این عجب نیست
بگفت از دل شدی عاشق بدین سان؟       بگفت از دل تو می‌گویی، من از جان
بگفتا عشق شیرین بر تو چون است؟       بگفت از جان شیرینم فزون است
بگفتا هر شبش بینی چو مهتاب؟              بگفت آری، چو خواب آید، کجا خواب؟
بگفتا دل ز مهرش کی کنی پاک؟            بگفت آن گه که باشم خفته در خاک
بگفتا گر خرامی‌ در سرایش                     بگفت اندازم این سر زیر پایش
بگفتا گر کند چشم تو را ریش؟                  بگفت این شم دیگر دارمش پیش
بگفتا گر کسیش آرد فرا چنگ؟                   بگفت آهن خورد ور خود بود سنگ
بگفتا گر نیابی سوی او راه؟                      بگفت از دور شاید دید در ماه
بگفتا دوری از مه نیست در خور                 بگفت آشفته از مه دور بهتر
بگفتا گر بخواهد هر چه داری؟                   بگفت این از خدا خواهم به زاری
بگفتا گر به سر یا بیش خشنود؟               بگفت از گردن این وام افکنم زود
بگفتا دوستیش از طبع بگذار                    بگفت از دوستان ناید چنین کار
بگفت آسوده شو، کاین کار خام است        بگفت آسودگی بر من حرام است
بگفتا رو صبوری کن در این درد                   بگفت از جان صبوری چون توان کرد
بگفت از صبر کردن کس خجل نیست          بگفت این، دل تواند کرد، دل نیست
بگفت از عشق سخت کارت زار است          بگفت از عاشقی خوش تر چه کار است؟       
بگفتا جان مده بس دل که با اوست           بگفتا دشمن اند این هردو بی دوست
بگفت از دل جدا کن عشق شیرین             بگفتا چون زیم بی جان شیرین
بگفت او آن من شد زو مکن یاد                  بگفت این،کی کند بیچاره فرهاد
بگفت از من کنم در وی نگاهی؟                 بگفت آفاق را سوزم به آهی
چو عاجز گشت خسرو در جوابش               نیامد بیش پرسیدن صوابش
به یاران گفت کز خاکی و آبی                    ندیدم کس بدین حاضر جوابی